12/4/09

Οι αρχαίοι και η... κρίση, τοποθέτηση-σχόλιο

Σε προηγούμενη ανάρτηση μας δημοσιεύσαμε το άρθρο της Ελευθεροτυπίας '' Οι αρχαίοι και η...κρίση''.
Δημοσιεύουμε την τοποθέτηση - σχόλιο που λάβαμε για το άρθρο :

Το ρεπορτάζ της 'Ε' είχε, κατά τη γνώμη μου, πολλές ανακρίβειες:

1. Άλλο 'χρήμα' και άλλο 'νόμισμα'. Η αλήθεια είναι πως οι 'Ιωνες (κατ΄άλλους όμως οι Λυδοί) καθιέρωσαν πρώτοι τις ανταλλαγές με νόμισμα. Το χρήμα προϋπήρχε, αιώνες πριν. Γιατί χρήμα σημαίνει οποιοδήποτε εμπόρευμα που χρησιμοποιείται ως μέτρο για την ανταλλαγή. Ως τέτοια, λοιπόν, είχαν χρησιμοποιηθεί διάφορα εμπορεύματα, πρώτα μάλιστα από λαούς νομαδικούς. Κατόπιν άρχισε να κυριαρχεί ο άργυρος και ο χρυσός. Αργότερα, κατά τον 8ο με 7ο αιώνα π.Χ. (σύμφωνα με τις ως τώρα αρχαιολογικές μας γνώσεις) κυκλοφόρησαν τα πρώτα νομίσματα, που μάλιστα αντιστοιχούσαν σε μονάδες βάρους.

2. Είναι σοφιστεία και παραπλάνηση να λέει κανείς ότι 'δεν είναι τυχαίο που η αρχαία τραγωδία εμφανίζεται συγχρόνως με το χρήμα (= νόμισμα)'. Δημιουργείται έτσι η ψευδής εντύπωση ότι αυτή είναι αποτέλεσμα εκείνου. Παραβλέπονται επομένως άλλες μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές μεταβολές που αποτέλεσαν το έδαφος πάνω στο οποίο βλάστησε και αναπτύχθηκε η τραγωδία. Ο συγχρονισμός δύο γεγονότων δεν συνεπάγεται και σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Άλλωστε ο Σοφοκλής στην 'Αντιγόνη' βάλλει σφοδρά κατά του χρήματος.

3. Δεν είχαν οι Έλληνες μόνο συνείδηση των ορίων, είχαν και άλλοι λαοί, π.χ. οι Ινδιάνοι. Επιπλέον μη συγχέουμε τις σπουδαίες προσεγγίσεις μεγάλων φιλοσόφων ή καλλιτεχνών με τη συνείδηση των ίδιων των λαών. Ο Ηράκλειτος έλεγε πως κι ο ήλιος ακόμα αν ξεφύγει από την πορεία του οι Ερινύες θα τον ξαναφέρουν στην τάξη. Όμως τα έργα του παραδόθηκαν στην πυρά. Αυτές είναι επικίνδυνες απλουστεύσεις όσων μιλούν για περιούσιο λαό. Τέλος, η συνείδησή των ορίων που είχαν οι Έλληνες δεν ήταν 'πλήρης'. Απόδειξη ότι οι θεωρίες περί 'μέτρου' και 'μεσότητας' παρουσιάζουν μια διαρκή εξέλιξη, άρα ποτέ δεν ήταν πλήρεις'.

4. Είναι υπερβολικό να λέμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μια ευρύτερη άποψη που εμείς δεν έχουμε. Και σήμερα πολλοί Έλληνες, όπως και πολλοί από τους άλλους λαούς, έχουν μια ευρύτερη άποψη- και μάλιστα κάτω από συνθήκες πολύ πιο περίπλοκες, λόγω του ότι η ανθρώπινη παρέμβαση στο φυσικό περιβάλλον γίνεται από ένα κοινωνικό σύστημα, που όμοιο του δεν έχει υπάρξει σε αγριότητα.

5. Δεν είναι 'η κουλτούρα μας που δε βάζει όρια' υπεύθυνη για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπεύθυνος και για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως και για την ίδια την κουλτούρα της υπερβολής που μας διαμορφώνει, είναι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, που θεωρεί τη φύση πεδίο εκμετάλλευσης με στόχο το κέρδος. Απόδειξη ότι, προσπαθώντας να αλλάξουμε την κουλτούρα μας, συγχρόνως ανακαλύπτουμε τα σχέδια του καπιταλισμού εμπόδιό μας.

Νίκος Συμιακάκις